geall
Irish
Pronunciation
Noun
geall m (genitive singular gill, nominative plural geallta)
- pledge, pawn, token
- bet, wager
- 1906, E.C. Quiggin, A Dialect of Donegal, Cambridge University Press, page 74:
- bʹjuw gʹαL gə mʹɛ ʃə əNsə welʹə rĩv ə Nĩ:çə
- Bíodh geall go mbeidh sé insa bhaile roimh an oíche (conventional orthography)
- I bet you he will be home before night.
- (literally, “Let there be a bet that…”)
- asset, resource
- prize
Declension
Declension of geall
First declension
Bare forms:
|
Forms with the definite article:
|
Derived terms
- geall le, i ngeall le (“dependent on; equal, equivalent, to; all but, almost”)
- de gheall ar (“for the sake of; disposed to, intending to”)
- i ngeall ar, mar gheall ar (“on account of; concerning”)
Verb
geall (present analytic geallann, future analytic geallfaidh, verbal noun gealladh, past participle geallta) (transitive, intransitive)
Conjugation
conjugation of geall (first conjugation – A)
singular | plural | relative | autonomous | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
first | second | third | first | second | third | ||||
indicative | present | geallaim | geallann tú; geallair† |
geallann sé, sí | geallaimid | geallann sibh | geallann siad; geallaid† |
a gheallann; a gheallas / a ngeallann*; a ngeallas* |
gealltar |
past | gheall mé; gheallas | gheall tú; gheallais | gheall sé, sí | gheallamar; gheall muid | gheall sibh; gheallabhair | gheall siad; ghealladar | a gheall / ar gheall* |
gealladh | |
past habitual | gheallainn / ngeallainn‡‡ | ghealltá / ngealltᇇ | ghealladh sé, sí / ngealladh sé, s퇇 | gheallaimis; ghealladh muid / ngeallaimis‡‡; ngealladh muid‡‡ | ghealladh sibh / ngealladh sibh‡‡ | gheallaidís; ghealladh siad / ngeallaidís‡‡; ngealladh siad‡‡ | a ghealladh / a ngealladh* |
ghealltaí / ngeallta퇇 | |
future | geallfaidh mé; geallfad |
geallfaidh tú; geallfair† |
geallfaidh sé, sí | geallfaimid; geallfaidh muid |
geallfaidh sibh | geallfaidh siad; geallfaid† |
a gheallfaidh; a gheallfas / a ngeallfaidh*; a ngeallfas* |
geallfar | |
conditional | gheallfainn / ngeallfainn‡‡ | gheallfá / ngeallfᇇ | gheallfadh sé, sí / ngeallfadh sé, s퇇 | gheallfaimis; gheallfadh muid / ngeallfaimis‡‡; ngeallfadh muid‡‡ | gheallfadh sibh / ngeallfadh sibh‡‡ | gheallfaidís; gheallfadh siad / ngeallfaidís‡‡; ngeallfadh siad‡‡ | a gheallfadh / a ngeallfadh* |
gheallfaí / ngeallfa퇇 | |
subjunctive | present | go ngealla mé; go ngeallad† |
go ngealla tú; go ngeallair† |
go ngealla sé, sí | go ngeallaimid; go ngealla muid |
go ngealla sibh | go ngealla siad; go ngeallaid† |
— | go ngealltar |
past | dá ngeallainn | dá ngealltá | dá ngealladh sé, sí | dá ngeallaimis; dá ngealladh muid |
dá ngealladh sibh | dá ngeallaidís; dá ngealladh siad |
— | dá ngealltaí | |
imperative | geallaim | geall | gealladh sé, sí | geallaimis | geallaigí; geallaidh† |
geallaidís | — | gealltar | |
verbal noun | gealladh | ||||||||
past participle | geallta |
* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis
Mutation
Irish mutation | ||
---|---|---|
Radical | Lenition | Eclipsis |
geall | gheall | ngeall |
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs. |
References
- Finck, F. N. (1899) Die araner mundart (in German), volume II, Marburg: Elwert’sche Verlagsbuchhandlung, page 131
- G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “gell”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “gellaid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
Further reading
- Ó Dónaill, Niall (1977) “geall”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
- Dinneen, Patrick S. (1904) “geall”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 355
- Entries containing “geall” in English-Irish Dictionary, An Gúm, 1959, by Tomás de Bhaldraithe.
- Entries containing “geall” in New English-Irish Dictionary by Foras na Gaeilge.
Scottish Gaelic
Pronunciation
- IPA(key): /kʲaul̪ˠ/
Noun
Derived terms
- bùth-gheall f (“pawnshop”)
- cuir geall (“to bet, to wager”)
- geall-barantais m (“pledge; mortgage; bet”)
- geall-cheannaiche m (“pawnbroker”)
- geall-cinnidh m (“fine paid by one guilty of manslaughter to kinsmen of deceased”)
- geall-dìolaidh m (“mortgage”)
- geall-fhiachan m (“mortgage”)
- geall-meas m (“compensation for anything carried away or destroyed; estimate”)
- geall-réis m (“racing competition, games”)
- geall-spréidh m (“cattle-show”)
- geall-treabhaidh m (“ploughing-match”)
Etymology 2
From Old Irish gellaid (“pledges oneself, vows, promises; pledges, wagers; gives in pledge; testifies”), from gell (“pledge, surety; stake, wager”).
Verb
geall (past gheall, future geallaidh, verbal noun gealltainn or gealladh, past participle geallte)
Conjugation
Conjugation of geall (regular)
singular | plural | impersonal | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
first | second | third m/f | first | second | third | |||
independent | past | gheall mi | gheall thu | gheall e/i | gheall sinn | gheall sibh | gheall iad | ghealladh |
future | geallaidh mi | geallaidh tu | geallaidh e/i | geallaidh sinn | geallaidh sibh | geallaidh iad | geallar gealltar | |
conditional | gheallainn | ghealladh tu | ghealladh e/i | gheallamaid ghealladh sinn |
ghealladh sibh | ghealladh iad | ghealltadh gheallaist(e)1 | |
negative | past | cha do gheall mi | cha do gheall thu | cha do gheall e/i | cha do gheall sinn | cha do gheall sibh | cha do gheall iad | cha do ghealladh |
future | cha gheall mi | cha gheall thu | cha gheall e/i | cha gheall sinn | cha gheall sibh | cha gheall iad | cha gheallar cha ghealltar | |
conditional | cha gheallainn | cha ghealladh tu | cha ghealladh e/i | cha gheallamaid cha ghealladh sinn |
cha ghealladh sibh | cha ghealladh iad | cha ghealltadh cha gheallaist(e)1 | |
affirmative interrogative |
past | an do gheall mi? | an do gheall thu? | an do gheall e/i? | an do gheall sinn? | an do gheall sibh? | an do gheall iad? | an do ghealladh? |
future | an geall mi? | an geall thu? | an geall e/i? | an geall sinn? | an geall sibh? | an geall iad? | an geallar? an gealltar? | |
conditional | an geallainn? | an gealladh tu? | an gealladh e/i? | an geallamaid? an gealladh sinn? |
an gealladh sibh? | an gealladh iad? | an gealltadh? an geallaist(e)1? | |
negative interrogative |
past | nach do gheall mi? | nach do gheall thu? | nach do gheall e/i? | nach do gheall sinn? | nach do gheall sibh? | nach do gheall iad? | nach do ghealladh? |
future | nach geall mi? | nach geall thu? | nach geall e/i? | nach geall sinn? | nach geall sibh? | nach geall iad? | nach geallar? nach gealltar? | |
conditional | nach geallainn? | nach gealladh tu? | nach gealladh e/i? | nach geallamaid? nach gealladh sinn? |
nach gealladh sibh? | nach gealladh iad? | nach gealltadh? nach geallaist(e)1? | |
relative future |
affirmative | (ma) gheallas mi | (ma) gheallas thu | (ma) gheallas e/i | (ma) gheallas sinn | (ma) gheallas sibh | (ma) gheallas iad | (ma) gheallar |
negative | (mur) geall mi | (mur) geall thu | (mur) geall e/i | (mur) geall sinn | (mur) geall sibh | (mur) geall iad | (mur) geallar (mur) gealltar | |
imperative | geallam | geall | gealladh e/i | geallamaid | geallaibh | gealladh iad | geallar gealltar | |
stem | geall | |||||||
verbal noun | gealladh/gealltainn | |||||||
past participle | geallte |
Related terms
- gealltanach (“hopeful, promising, promissory”)
- gealltanas (“assurance, pledge, promise”)
Mutation
Scottish Gaelic mutation | |
---|---|
Radical | Lenition |
geall | gheall |
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs. |
Further reading
- Edward Dwelly (1911) “geall”, in Faclair Gàidhlig gu Beurla le Dealbhan [The Illustrated Gaelic–English Dictionary], 10th edition, Edinburgh: Birlinn Limited, →ISBN
- G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “gell”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “gellaid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.