wieloryb

Inherited from Proto-Slavic *velьrybъ, a partial calque of Middle High German walvisch, affected by Proto-Slavic *velьjь (“great”), hence literally “great fish” or “giant fish”. A modern speaker would instead analyse it as wiele (“many”) + ryba (“fish”).

• IPA^(key): /vjɛˈlɔ.rɨp/

• Audio

  (file)

• Rhymes: -ɔrɨp
• Syllabification: wie‧lo‧ryb

wieloryb m animal

1. whale (large sea mammal)
   • 1829, Bonifacy S. Jundziłł, Zoologia krótko zebrana: Źwierzęta ssące, volume 1, page 256:

     Głowa właściwego wieloryba ogromney iest wielkości, i stanowi trzecią część całkowitey długości iego.

     The head of a typical whale is huge in size and makes up a third of its total length.

   • 1841, Jan Chrzciciel Popliński, chapter 2, in Nowe Wypisy Polskie czyli Wybór różnych wyimków prozę i poezyą zawierający: Dla użytku młodzieży szkolnéj, page 87:

     Od 300 przeszło lat wieloryb jest głównym przedmiotem połowu morskiego. Anglicy, Holendrzy, Duńczycy, Szwedzi, wyséłają corocznie wielką liczbę okrętów na połów wielorybów.

     For more than 300 years the whale has been a major subject of sea fishing. Every year the English, the Dutch, the Danes and the Swedes send a huge number of ships to catch whales.

   • 1914, Antoni Bolesław Dobrowolski, Wyprawy polarne: historja i zdobycze naukowe, page 312:

     Wieloryby nie mają nic wspólnego ani z nozdrzakami (Sirenia), ani z fokami lub im podobnemi, albowiem z zupełnie innych wyrosły pni. Wszystkie one pochodzą od sierścią pokrytych ssaków lądowych z długim ogonem, z paszczą uzbrojoną w zęby.

     Whales have nothing in common with either sea-cows (Sirenia), nor with seals or similar animals since they are from a completely different branch. All these descend from hair-covered land mammals with long tails and mouths armoured with teeth.

   • 2008, Rodney Castleden, Wydarzenia, które zmieniły losy świata, page 270:

     Polowania na wieloryby, choć na mniejszą skalę, odbywały się już od wieków. W 1596 r. Francois Zaburu, baskijski kapitan kutra wielorybniczego, skonstruował pierwszy statek, na którym możliwa była obróbka wielorybów.

     Hunting for whales, although on a smaller scale, has taken place for centuries. In 1596, Francois Zaburu, the Basque captain of a whaling cutter, constructed the first ship capable of processing whales.

• wieloryb in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• wieloryb in Polish dictionaries at PWN