cáin

See also: cain, Cain, -cain-, caín, Caín, Caïn, càin, and Cáin

Irish

Etymology

From Old Irish cáin (“law, rule, fine, tax, tribute”). The verb is from Middle Irish cáinid (“revile, rail at, reproach”), from the noun.

Pronunciation

Noun

cáin f (genitive singular cánach or cána, nominative plural cánacha)

  1. (literary)
    1. law, rule, regulation, set of laws or rules or regulations
    2. due, tribute
  2. fine, penalty
    Synonym: fíneáil
  3. impost, tax, taxation

Declension

Standard inflection (fifth declension):

Declension of cáin

Fifth declension

Bare forms

Case Singular Plural
Nominative cáin cánacha
Vocative a cháin a chánacha
Genitive cánach cánacha
Dative cáin
cánaigh (archaic, dialectal)		 cánacha

Forms with the definite article

Case Singular Plural
Nominative an cháin na cánacha
Genitive na cánach na gcánacha
Dative leis an gcáin
leis an gcánaigh (archaic, dialectal)

don cháin
don chánaigh (archaic, dialectal)

 leis na cánacha

Alternative inflection (third declension):

Declension of cáin

Third declension

Bare forms:

Case Singular Plural
Nominative cáin cánacha
Vocative a cháin a chánacha
Genitive cána cánacha
Dative cáin cánacha

Forms with the definite article:

Case Singular Plural
Nominative an cháin na cánacha
Genitive na cána na gcánacha
Dative leis an gcáin

don cháin

 leis na cánacha

Derived terms
  • cáin ancaireachta (“anchorage”)
  • cáin charbóin (“carbon tax”)
  • cáin ioncaim (“income-tax”)
  • cáinaisnéis (“(governmental) budget”)
  • faoiseamh cánach

Verb

cáin (present analytic cáineann, future analytic cáinfidh, verbal noun cáineadh, past participle cáinte) (transitive, intransitive)

  1. fine (issue a fine as punishment)
  2. criticise, condemn, censure

Conjugation
conjugation of cáin (first conjugation – A)
singular plural relative autonomous
first second third first second third
indicative present cáinim cáineann tú;
cáinir†		 cáineann sé, sí cáinimid cáineann sibh cáineann siad;
cáinid†		 a cháineann; a cháineas /
a gcáineann*; a gcáineas*		 cáintear
past cháin mé; cháineas cháin tú; cháinis cháin sé, sí cháineamar; cháin muid cháin sibh; cháineabhair cháin siad; cháineadar a cháin /
ar cháin*		 cáineadh
past habitual cháininn / gcáininn‡‡ cháinteá / gcáinteᇇ cháineadh sé, sí / gcáineadh sé, s퇇 cháinimis; cháineadh muid / gcáinimis‡‡; gcáineadh muid‡‡ cháineadh sibh / gcáineadh sibh‡‡ cháinidís; cháineadh siad / gcáinidís‡‡; gcáineadh siad‡‡ a cháineadh /
a gcáineadh*		 cháintí / gcáint퇇
future cáinfidh mé;
cáinfead		 cáinfidh tú;
cáinfir†		 cáinfidh sé, sí cáinfimid;
cáinfidh muid		 cáinfidh sibh cáinfidh siad;
cáinfid†		 a cháinfidh; a cháinfeas /
a gcáinfidh*; a gcáinfeas*		 cáinfear
conditional cháinfinn / gcáinfinn‡‡ cháinfeá / gcáinfeᇇ cháinfeadh sé, sí / gcáinfeadh sé, s퇇 cháinfimis; cháinfeadh muid / gcáinfimis‡‡; gcáinfeadh muid‡‡ cháinfeadh sibh / gcáinfeadh sibh‡‡ cháinfidís; cháinfeadh siad / gcáinfidís‡‡; gcáinfeadh siad‡‡ a cháinfeadh /
a gcáinfeadh*		 cháinfí / gcáinf퇇
subjunctive present go gcáine mé;
go gcáinead†		 go gcáine tú;
go gcáinir†		 go gcáine sé, sí go gcáinimid;
go gcáine muid		 go gcáine sibh go gcáine siad;
go gcáinid†		 — go gcáintear
past dá gcáininn dá gcáinteá dá gcáineadh sé, sí dá gcáinimis;
dá gcáineadh muid		 dá gcáineadh sibh dá gcáinidís;
dá gcáineadh siad		 — dá gcáintí
imperative cáinim cáin cáineadh sé, sí cáinimis cáinigí;
cáinidh†		 cáinidís — cáintear
verbal noun cáineadh
past participle cáinte

* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis

Alternative conjugation:

conjugation of cáin (first conjugation – A)
singular plural relative autonomous
first second third first second third
indicative present cánaim cánann tú;
cánair†		 cánann sé, sí cánaimid cánann sibh cánann siad;
cánaid†		 a chánann; a chánas /
a gcánann*; a gcánas*		 cántar
past cháin mé; chánas cháin tú; chánais cháin sé, sí chánamar; cháin muid cháin sibh; chánabhair cháin siad; chánadar a cháin /
ar cháin*		 cánadh
past habitual chánainn / gcánainn‡‡ chántá / gcántᇇ chánadh sé, sí / gcánadh sé, s퇇 chánaimis; chánadh muid / gcánaimis‡‡; gcánadh muid‡‡ chánadh sibh / gcánadh sibh‡‡ chánaidís; chánadh siad / gcánaidís‡‡; gcánadh siad‡‡ a chánadh /
a gcánadh*		 chántaí / gcánta퇇
future cánfaidh mé;
cánfad		 cánfaidh tú;
cánfair†		 cánfaidh sé, sí cánfaimid;
cánfaidh muid		 cánfaidh sibh cánfaidh siad;
cánfaid†		 a chánfaidh; a chánfas /
a gcánfaidh*; a gcánfas*		 cánfar
conditional chánfainn / gcánfainn‡‡ chánfá / gcánfᇇ chánfadh sé, sí / gcánfadh sé, s퇇 chánfaimis; chánfadh muid / gcánfaimis‡‡; gcánfadh muid‡‡ chánfadh sibh / gcánfadh sibh‡‡ chánfaidís; chánfadh siad / gcánfaidís‡‡; gcánfadh siad‡‡ a chánfadh /
a gcánfadh*		 chánfaí / gcánfa퇇
subjunctive present go gcána mé;
go gcánad†		 go gcána tú;
go gcánair†		 go gcána sé, sí go gcánaimid;
go gcána muid		 go gcána sibh go gcána siad;
go gcánaid†		 — go gcántar
past dá gcánainn dá gcántá dá gcánadh sé, sí dá gcánaimis;
dá gcánadh muid		 dá gcánadh sibh dá gcánaidís;
dá gcánadh siad		 — dá gcántaí
imperative cánaim cáin cánadh sé, sí cánaimis cánaigí;
cánaidh†		 cánaidís — cántar
verbal noun cánadh
past participle cánta

* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis

Mutation
Irish mutation
Radical Lenition Eclipsis
cáin cháin gcáin
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs.

Further reading

Old Irish

Etymology

From Proto-Celtic *ká(g)ni- (“tribute, law”).

Pronunciation
  • IPA(key): /kaːnʲ/

Noun

cáin f

  1. law (system, set of regulations), regulation, rule
  2. legal due, fine, tax, tribute

Inflection
Feminine i-stem
Singular Dual Plural
Nominative cáin cáinL cánaiH
Vocative cáin cáinL cánaiH
Accusative cáinN cáinL cánaiH
Genitive cánoH, cánaH cánoH, cánaH cánaeN
Dative cáinL cánaib cánaib
Initial mutations of a following adjective:
  • H = triggers aspiration
  • L = triggers lenition
  • N = triggers nasalization

Derived terms

Descendants
  • Irish: cáin
  • Scottish Gaelic: càin

Mutation
Old Irish mutation
RadicalLenitionNasalization
cáin cháin cáin
pronounced with /ɡ(ʲ)-/
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every
possible mutated form of every word actually occurs.

Further reading
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.